یکشنبه ۱۳۹۹/۰۷/۰۶

پیام شهر از وضعیت کودکان کار گزارش می دهد؛

کودکی‌های بزرگانه

شناسایی 217 کودک کار و خیابانی در استان قزوین پسرک با نگاهی خسته و صورتی با رگه هایی از شلاق آفتاب و دستانی کوچک همراه با چند بسته آدامس دریکی از خیابانهای مرکزی قزوین به سمتم آمد"خاله یه بسته ادامس ازم میخری؟"" فقط یه بسته !" "جوراب هم دارم "!توروخدا، قدو قواره کوتاهی داشت معلوم بود هنوز مدرسه نمی رود پرسیدم مدرسه میری؟ چند سالته؟ با نگاهی خسته اما با شوق کودکانه اش گفت: مدرسه نمی رم .پرسیدم چراکار میکنی؟ گفت: مجبورم. دوباره پرسید یه آدامس میخری؟ او تقریبا همسن پسرم بود لحظه‌ای مقایسه دو کودک هم سن اما با دو جهانی متفاوت مرا به عالمی دیگر برد. داشتم به دنیای بی رحم امروز فکر می‌کردم، دنیایی که این کودک را به جای بازی کردن و شیطنت با همسالانش در کوچه و خیابان، برای کار به میدان آورده و مجبور است صبح‌ها و شب‌ها در همین خیابانهای قزوین آدامس و جوراب بفروشد؛ درحالی که می توانست جای این بسته های آدامس بادبادکی زیبا در دستان این کودک مظلوم باشد. درهمین فکر بودم که دیدم پسرک نیست .... روزی نیست که ما در حال تردد در شهر شاهد کودکان خردسالی نباشیم که پشت چراغ قرمز، سرچهار راه ها و مراکز خرید مشغول گل فروشی یا فروش فال هستند. کودکانی که گاه روی پل عابر پیاده و گوشه و کنار پیاده‌روها بساط کتاب و دفتر خود را پهن کرده‌اند و گاه در حین درس خواندن به کار خود نیز می پردازند، کودکانی که با حداقل امکانات معیشتی، تحصیلی و بهداشتی زندگی می کنند. در جهان ۲۵۰ میلیون کودک کار وجود دارد که بیش از سه چهارم تا ۹۰ درصد از آنها در کشورهای مختلف در حال رشد بوده و در خیابان کار می‌کنند و نان‌آور خانه هستند. طبق آمار سازمان جهانی کار، ۱۲۰ میلیون‌ نفر از این 250 میلیون کودک، وارد بازار کار شده و مشغول فعالیت تمام ‌وقت هستند و ۱۳۰ میلیون کودک دیگر به صورت پاره وقت کار می‌کنند که اغلب آنها پسر هستند. از سوی دیگر طبق گزارش یونیسف از هر 12 کودک در جهان یک کودک به صورت اجباری ناچار به کار می‌شود؛ البته به طور کل به ازای هر 6 کودک در دنیا یک کودک، کار می‏کند و تعداد کودکانی که در مشاغل سخت فعالیت می‌کنند و بدترین اشکال کار کودک هستند، در سال ۲۰۰۶، ۱۲۶ میلیون نفر بوده است. اکثر کودکان کار یعنی ۷۰ درصد از آنها درگیر کارهای کشاورزی هستند، در حالی‌که فقط ۹ درصد در کارهای صنعتی اشتغال دارند.آمار کودکان کار ایران نیز طبق آمار رسمی و غیر رسمی بین ۳ تا ۷ میلیون است

 شناسایی 217 کودک کار و خیابان در استان قزوین

اما پری میرزایی معاون امور اجتماعی بهزیستی استان قزوین، تعداد کودکان کار وخیابانی شناسایی شده طی سال گذشته را در سطح استان قزوین 217  نفر عنوان می کند.

او درگفت‌وگو با "پیام شهر" ضمن اشاره به تعریف کودک کار می گوید: بر اساس قانون حمایت از اطفال و نوجوان مصوب سال 99، هر فردی که به سن بلوغ شرعی نرسیده طفل و هر فرد زیر 18 سال کامل شمسی که به سن بلوغ شرعی رسیده نوجوان تعریف شده است.

 وی ادامه می دهد: چنانچه این گروه در خیابان زندگی و کار می کنند، خانواده ایی ندارند، یا امکان دسترسی به خانواده برای آنها وجود دارد و خانواده نیز منتظر بازگشت آنهاست. همچنین کودکانی که خانواده منتظر بازگشت آن ها نیست، معمولاً بدون حمایت و مراقبت والدین در شرایط بسیار سخت زندگی کرده و در خیابان به سر می‌برند و جزو کودکان کار و خیابانی قلمداد می‌شوند.

میرزایی تصریح می کند: در استان قزوین مرکز نگهداری کودکان کار و خیابانی از سال 79 فعالیت خود را آغاز کرده است. همچنین دو مرکز حمایتی از کودکان کار با نام مرکز خانه خورشید با ظرفیت 120کودک در سال 95 در شهرستان قزوین و مرکز چتر مهربانی با ظرفیت 120کودک در سال 95 در شهرستان تاکستان راه اندازی شده است.

به گفته معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان،کودکان در این مراکز از خدمات روانشناسی و مددکاری، آموزشی، پزشکی، تفریحی و فوق برنامه  بهره مند می‌شوند.

 

تهیه شناسنامه کودک کار و خیابان در استان

وی با اشاره به طرح شناسایی کودکان کار و خیابان توسط اورژانس اجتماعی  می گوید:  به منظور ارتقای سطح خدمت رسانی به کودکان کار، اورژانس اجتماعی برای بررسی جامع تعداد کودکان کار در سطح استان نسبت به تهیه شناسنامه کودک کار و خیابانی اقدام کرده و در این راستا مقرر شده است کودکان در مناطق شهری و روستائی، اعم از ملیت ایرانی و اتباع شناسائی شده خدمات مناسب و دردسترس در اختیار آنها قرار دهد.

میرزایی تاکید می کند: در استان قزوین آمار پذیرش شده در سال 98 در مراکز حمایت از کودکان کار و خیابانی 217 کودک است که از این تعداد افراد پذیرش شده 25 درصد از خدمات نگهداری در مراکز بهره مند شده اند. همچنین در 5 ماهه اول سال جاری 87کودک در این این مراکز پذیرش شده‌اند که 13 درصد از این تعداد از خدمات مراکز نگهداری استفاده کرده‌اند.

وی به تشریح وظایف دستگاههایی خدمت رسان به کودکان اشاره می کند و می افزاید: نیروی انتظامی برای  برقراری امنیت در کلیه مراحل و تعیین تکلیف کودکان خیابانی بزهکار، اقدامات لازم را برای اجرای آیین نامه‌ها و همراهی با اداره کل بهزیستی برای تحویل کودکان همکاری دارد.

این مسئول ادامه می دهد: دادگستری  نیز  به عنوان یک دستگاه مهم دیگر در  صدور مجوزها و احکام قضائی لازم و ارائه مشاوره حقوقی به منظور ساماندهی کودکان اقدام می کند که در این راستا  دستور قضائی برای پذیرش 61 پرونده و دستور ترخیص 51 پرونده از خدمت گیرندگان دریافت شده است.

اختصاص خانه کودکان کار توسط شهرداری قزوین

وی به نقش شهرداری در تخصیص و تجهیز فضای فیزیکی مناسب به منظور اجرای مراحل ساماندهی و تامین امکانات مورد نیاز اشاره و بیان می‌کند: در این راستا شهرداری قزوین از تیر ماه سال جاری مکانی را در اختیار مرکز حمایتی خانه خورشید قرار داده که در آنجا به صورت سرپائی به کودکان خدمت رسانی  می شودو همچنین از دیگر مساعدت های شهرداری اختصاص سالن برای برگزاری مراسم ها و مناسبات های ملی و مذهبی برای کودکان کار است.

میرزایی همچنین به اقدامات اداره کل کار و امور اجتماعی در راستای ساماندهی کودکان کار و خیابانی می پردازد و می گوید: ارائه تسهیلات اعتباری اشتغالزا به خانواده های جویای کار کودکان کار و خیابانی و آموزش رایگان مهارتهای شغلی به خانواده‌های این کودکان و کودکان بالای 15 سال  از وظایف این نهاد است که در همین راستا طی مذاکرات انجام شده با سازمان فنی و حرفه ای 21 تن از کودکان برای شرکت در کلاسهای مکانیک و آرایشگری معرفی و موفق به اخذ مدرک شده‌اند.

به گفته این مسئول، وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی نیز به عنوان دیگر نهاد مهم در تامین نیازهای بهداشتی و درمانی کودکان خیابانی و ارائه خدمات بهداشتی وظایفی دارد که  معرفی 54 خدمت گیرنده به مراکز درمانی جهت انجام معاینات پزشکی مانند تشخیص بیماری‌های ایدز و هپاتیت از اقدامات این دستگاه به شمار می‌رود.

 وی تصریح می کند: تامین و صدور 165 بیمه نامه خدمات درمانی برای این کودکان و خانواده‌‌های آنان، معرفی 20تن از مددجویان جهت انجام ویزیت رایگان  و همکاری با سازمان تامین اجتماعی با مددجویان مرکز، تهیه سبد کالا برای 30 کودک کار، تامین خدمات حمایتی و انسان دوستانه برای کودک و خانواده وی و تامین دارو توسط هلال احمر از دیگر اقدامات دستگاههای مرتبط در امور ساماندهی کودکان کار وخیابانی است.

وی خاطر نشان می کند: اداره کل آموزش و پرورش نیز در خصوص آگاه سازی اولیای دانش آموزان ، شناسائی و راهنمائی دانش آموزان در معرض آسیب، ارائه آموزشهای لازم وآگاه سازی دانش آموزان با تخفیف و رایگان کردن هزینه های تحصیلی از این کودکان حمایت کرده است.

معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان قزوین می افزاید: انجام اقدامات فرهنگی و تبلیغی، تهیه برنامه ها و تیزرهای لازم برای آگاه سازی توسط  صدا و سیما، حمایتهای کمیته امداد از خانواده‌های تحت پوشش و اطعام آنان از دیگر اقدامات صورت گرفته در راستای حمایت از کودکان کار و خیابانی به شمار می‌رود.

آینده مبهم کودکان کار و خیابانی

اما زهرا علیخانی،روانشناس بالینی در گفت‌وگو با "پیام شهر" با اشاره به اینکه کودکان کار مادران وپدران فردای جامعه هستندمی‌گوید : وقتی این کودکان  در اوضاعی نابسامان رشد کرده و با انواع مشکلات روحی و روانی دست و پنجه نرم می کنند در آینده نمی توانند فرزندان خوبی تربیت کنند.

به گفته وی، آینده برای کودکان کار نامعلوم و مبهم است و همانطور که امروز با دشواری های زندگی دست و پنجه نرم می کنند آینده آنها نیز همین گونه خواهد بود.

علیخانی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه بسیاری از این کودکان از خانه فرار کرده و به خیابان پناه آورده‌اند، می‌گوید: باید وضعیت این کودکان ساماندهی شود و در صورت صلاحیت خانواده‌هایشان، آنها را ااز طریق بهزیستی  به خانواده‌ها ارجاع داد.

وی تاکید می کند: کودکان کار و خیابانی بهترین روزهای زندگی شان را که باید درآغوش پدرو مادر باشند، در خیابان و کارکردن می گذرانند و این موضوع باعث ایجاد عقده و حس حقارت درآنها می‌شود.

این روانشناس می افزاید؛ در  بسیاری از این کودکان  خشونت و پرخاشگری زیاد است و به بزهکاری تمایل دارند،  همچنین وضعیت جسمانی این کودکان نیز شرایط مطلوبی ندارد.

علیخانی با اشاره به اینکه آموزش و ساماندهی این کودکان بسیار مهم است، تأکید می‌کند: زمینه آموزش مهارتهای زندگی و سوادآموزی، حقوق و تکالیف اجتماعی و مهارتهای فنی و حرفه ای برای کودکان بالای 15 سال و زمینه استفاده  از برنامه های تفریحی، ورزشی، خدمات بهداشتی درمانی  این کودکان  وکاهش  آسیب‌های اجتماعی باید توسط نهادهای مربوطه فراهم شود.

 این روانشناس خاطرنشان میکند بایستی در کشور قانون منع به کارگیری کودکان در انجام کارهای سخت و یا از بین بردن اختلاف طبقاتی  و  فراهم کردن کار و خدمات اجتماعی برای همه فراهم شود تا هیچ خانواده ای مجبور نباشد کودک خود را به جای مدرسه به خیابان بفرستد.

آنچه مسلم است؛ وجود کودکان کار و خیابانی در سطح شهرها تبعات اجتماعی و روانی زیادی به دنبال دارد و باید تمامی نهادهای مربوطه با برنامه‌ریزی و اهتمام ویژه به این موضوع، شرایط را برای ساماندهی و هدایت این کودکان به آغوش خانواده‌ها، ایجاد بسترهای لازم برای برخورداری از خانواده‌ه‌های سالم و توجه به آموزش کودکان به عنوان آینده‌سازان فردا فراهم کنند.

 

تصاویر مرتبط