دوشنبه ۱۴۰۰/۰۲/۱۳

گزارش پیام شهر، از وضعیت بازار در نخستین روزهای سال؛

گداترین بهار!

در بین بازاریان و کسبه قدیمی بازار، مثل رایجی است که به رکود روزهای اول سال اشاره می کند؛ گدا بهار است! مردمی که مایحتاج خود را تامین کرده اند و مهیای سال نو شده اند تا دوباره کارشان به بازار بیافتد چند روز و گاهی تا چند هفته اول سال اقدام به خرید نمی کردند، به همین دلیل بازاری ها دخل محدودی داشتند از کیسه کسانی که از جایی دیگر عده زیادی میهمان برایشان آمده یا به هر دلیلی چیزی را از قلم انداخته بودند یا کم آورده بودند و برای تهیه اش به بازار می‌آمدند؛ پس با استناد به این مثل قدیمی، می شود فهمید که رکود در روزهای نخست سال در بازار ما قدمت دارد و موضوع جدیدی نیست! اما آنچه اوضاع بازار نخستین روزهای سال جاری را نگران کننده می کند، این است که در قدیم، رکود ناشی از رفع نیازهای مردم و اشباع شدن گنجه ها و انبارها از مایحتاج بود! چشم امید بازار به اسفند است و بازار شب عید، که آتش تورم حجره به حجره و کو به کو بازار را یک سر سوزاند و در این میان، کرونا و تعطیلی وقت و بی وقت و محدودیت های مختلف نیز هیزم بیار این معرکه شد. حالا صحبت دیگر فقط کوتاهی دست مردم و بر نخیل بودن خرما هم نیست، نخل ما از ریشه خشکیده است و کسری اقلام مختلف اعم از ضروری و غیر ضروری، مواد غذایی و میوه و تره بار تا لوازم بهداشتی و پوشاک باعث شد تا جنس هیچ عطاری جور نباشد، مشتری هم اگر پیدا شود و پول هم اگر داشته باشد، محصول نیست! این مساله موجب شد شاهد صحنه هایی در بازار باشیم، که به حق، بی سابقه بود. چه کسی فکرش را می کرد یک روزی از سر تا ته بازار، مردم در صف مرغ ایستاده باشند!؟ کِی روغن نایاب می‌شد؟ یا برای تهیه شکر می بایست قبلش با دوستی تماس گرفت و از او خواهش کرد که قدری برایش کنار بگذارد؟

اثرات منفی کرونا در بازار

مجتبی رحیمی، یکی از کاسبان قدیمی در مورد بازار این روزها می‌گوید: صحبت از وضعیت بد یا بی رونق بودن بازار نیست، بحث اصلا این نیست که مشتری کم است، سود کم است، یا به قدر کافی فروش نداشته ایم؛ صحبت از ضرر دادن هم نیست، صحبت ما این است که دیگر توان بیشتر از این ضرر دادن را هم نداریم!

وی که موی خود را در بازار سپید کرده است، با اشاره به تاثیرات شیوع کرونا در بازار اظهار می‌دارد: انتظار می رفت کسی، ارگانی یا مسئولی پیدا شود و اوضاع را مدیریت کند؛ مردم را در خانه هاشان بنشانند و قاطعانه برخورد کنند تا این معضل هر چه زودتر رفع شود و بیش از این شاهد خسارت‌های مالی و جانی هموطنانمان نباشیم، اما وقتی کار به مدیریت رسید، گفتند مردم خودشان رعایت کنند، اگر بنا به این بود که در موقعیت های بحرانی خودمان کاری کنیم، چرا اصلا دولت تشکیل و قانون تدوین می شود؟

یک کارشناس باسابقه بازار سرمایه در مورد اثرات منفی محدودیت های ناشی از کرونا ویروس روی بازار می‌گوید:  بخش قابل توجهی از فروش در بازارها اعم از سنتی و مدرن،  ناشی از حضور فیزیکی مردم در این محل ها بود، فروشندگان نیز با تدابیر مختلفی از چیدمان ویترین ها تا فریاد کشیدن و از جنس خود تعریف کردن، تلاش داشتند تا از میان این رهگذران مشتریانی را ترغیب به خرید کنند. شروع شیوع کرونا این درصد قابل توجه را از خیل مشتریان کاست.

محمدحسن ایل بیگی ادامه می‌دهد:  قاعده این بود شما پس از حضور در بازار برای تهیه جنس با خود فکر می کردید که آیا ضرورتی دارد؟ یا آیا می ارزد؟ ممکن بود شما به کالایی احتیاج هم نداشتید؛ اما وقتی قیمت مناسبی داشت به فکر خرید آن می افتادید. رونق بازار به حضور مردم بسته است ولو اینکه مشتری هم نباشند، اما حالا این وضعیت به علاوه تعطیلی های پی در پی و محدودیت‌های ترافیکی، موجب شده بازار عملا تعطیل شود، برای خیلی از کسبه فرقی نمی کند که دکان را باز کنند یا خیر.

وی با بیان این که نخستین گروهی که در بازار آسیب دیدند  قشر کارگران و نیروهای خدماتی بود، می‌افزاید: اغلب دکان دارها  تعدادی کارگر داشتند که در کنار صاحبان کسب و کار ارتزاق می‌کردند, اما وقتی وضعیت بحرانی می شود کاسبان در اولین اقدام خود نیروهایشان را تعدیل می کنند. فضای بی رحم بازار اجازه نمی دهد که وقتی کار نیست، کارگر دست پر به خانه برگردد. این تنها بخشی از مسائلی است که در پس پرده شیوع کرونا دامن گیر بازاریان شده است.

صف های طولانی خرید مرغ، شگفتی این روزهای بازار

یکی از فعالان صنف مواد غذایی در بازار می‌گوید: ما در بازار مواد غذایی به خصوص کالاهای اساسی از جمله گوشت و مرغ، تخم مرغ و لبنیات، برنج، روغن و شکر و قند و چای و انواع ادویه‌جات همیشه برای خودمان یک مصونیتی قائل بودیم و گمان می کردیم هر حوزه ای از بازار اگر در تورم لطمه ببیند، بازار ما به سبب اینکه نیاز اصلی مردم است پا بر جا خواهد ماند. لباس کهنه را می شود پوشید؛ ولی نمی توان گرسنه ماند، اما این منطق هم در این بازار آشفته به زانو در آمد و وضعیت کنونی برای ما که سال های جنگ را پشت سر گذاشته بودیم حیرت آور است!

مرتضی پور به صف های طولانی مرغ اشاره می‌کند و می‌افزاید: مرغ و تخم مرغ که سال ها جور گرانی گوشت را کشیده اند و سر سفره کسانی که توان تهیه گوشت را نداشتند، نشستند تا رونق از سفره شان نرود، حالا نایاب شده است! برخی سودجویان با این وضعیت ارز، در پی این هستند که تولیدات را صادر کنند، اگر ممنوع شد قاچاق کنند! از قاچاق دام زنده گرفته تا حالا که مرغ را صادر می کنند برای ذره ای سود بیشتر، وگرنه تولیدات ما نه تنها نیازمان را  پاسخ می داد؛  بلکه اضافه هم بود، مگر همین چندوقت پیش نبود که فیلمی منتشر شد که تولیدکنندگان جوجه های خود را به چاه می ریختند تا مبادا عرضه شان از تقاضا سبقت بگیرد و قیمت ها نزولی شود.

علت صف های مرغ را از معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قزوین جویا شدیم، علت را خرید هیجانی مردم و بالا رفتن ناگهانی تقاضا به خصوص توسط رستوران دارها اعلام می کند و می گوید: قیمت هرکیلوگرم گوشت قرمز حدود ۲۰۰ هزار تومان است، بنابراین مردم توان خرید ندارند و به خرید مرغ روی آورده اند و همین مساله موجب افزایش تقاضا و به دنبال آن، بر هم خوردن نظم این بازار شد.

محمدعلی بیشه‌ای ادامه می‌دهد: در حال حاضر روزانه بیش از ۱۰۰ تُن مرغ در استان کشتار می‌شود و این در حالی است که نیاز استان در روزهای عادی ۶۰ تا ۷۰ تُن است؛ طی جلسه با رییس اتحادیه«رستوران‌ها و تالارهای پذیرایی» مقرر شد مرغ اصناف را با قیمت ۲۷ هزار تومان تأمین کنیم؛ ولی رستوران‌ها از این امر استقبال نکردند و با ایستادن در صف، نیاز واحد خود را از مرغ اختصاص یافته به خانوار و با قیمت هر کیلو ۲4 هزار و 900 تومان تأمین می‌کنند.

حمیدرضا عزتی، معاون طیور سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین هم از افزایش جوجه‌ریزی در اسفندماه گذشته خبر می‌دهد و می‌گوید: در اسفندماه ۹۹ بالغ بر ۲ میلیون و ۴۴۲ هزار قطعه جوجه‌ریزی داشتیم و تا ۴۵ روز آینده هیچ مشکلی در تأمین مرغ استان نخواهیم داشت؛ از ابتدای فروردین ۱۴۰۰ تا ۱۰ فروردین، ۶۴۰ هزار جوجه‌ریزی در واحدهای مرغداری استان انجام شده است؛ باید توجه داشت که در دهه نخست فروردین اغلب کارخانجات جوجه‌کشی تعطیل هستند در دهه‌های دوم و سوم فروردین جوجه‌ریزی بیشتری را شاهد خواهیم بود.

اما علی غلامی از قصابان باسابقه موارد مطرح شده از سوی مسئولان و بهانه خرید هیجانی مردم را قبول ندارد، او معتقد است: اشکال در شبکه توزیع است که به گونه ای طراحی نشده که کالا به دست مصرف کننده برسد، بلکه طوری طراحی شده که واسطه های بسیاری این میان با سودجویی بازار را برهم بزنند و در پی منافع شخصی خود باشند.

***

بازار جایی است که عده ای اجناسی را می آورند،  برای فروش و عده دیگری می آیند تا آن ها را خریداری کنند. در گداترین بهار سال، حالا در بازار تعطیل نه مشتری توانی برای تقاضا دارد، نه فروشنده جنس چندانی برای عرضه!

تصاویر مرتبط