هفته نامه اطلاع رسانی شهرداری قزوین

بی شک حکمتی است در نقش بستن این آیه بر سردرب ورودی این مسجد- مدرسه که زیبایی آن را دوچندان کرده است. آرامشی عمیق به روح و جان آدمی تزریق می کند. ناخودآگاه چشم آدمی به این آیه می افتد و گویی برای ورود باید آن را زیر لب زمزمه کنم. این آیه از کلام اله مجید آنقدر زیبا و رسا بر رأس ورودی این مسجد نشسته که بی اراده چشم به آن می دوزم و وارد این فضای دلچسب و روح نواز می شوم.

از دالان تاریک و نه چندان طولانی اش عبور می کنم، نسیم خنکی از پس دالان صورتم را می نوازد، چشمم به حیاطی بزرگ و زیبا می افتد،  حیاطی که میان آن به رنگ آسمان است. حیاطی که حوضی وسیع را در دل خود جای داده تا طلوع هر روز را در خود به نمایش بگذارد. پس از آن جلال و شکوه  درختانی تنومند که نشان از عمری طولانی دارد به چشم می خورد. درب چوبی حجره های دور تا دور حیاط زیبایی فضا را دوچندان کرده و شکوه یک معماری بی بدیل را به تصویر کشیده است.  

اینجا علاوه بر این که یک محیط آموزشی است یکی از بناهای تاریخی زیبای قزوین هم محسوب می‌شود. مسجد -مدرسه شیخ الاسلام یکی از حوزه های علمیه  قزوین است که در آن طلاب زیادی مشغول به تحصیل هستند و دستاورد آن تربیت انسان های شریف و مسلط به علوم دینی است.

انسان هایی که  پرورش آن ها می تواند در ترویج فرهنگ اسلامی تأثیرگذار باشد.  این مسجد- مدرسه علاوه بر این که می تواند یکی از ظرفیت های تاریخی و گردشگری پهنه مینودری باشد، می‌تواند راهی هموار برای پرورش جوانانی صالح و درستکار که میراث داران علوم دینی هستند نیز باشد.

 مسجد- مدرسه شیخ‌الاسلام در خیابان شهدای شهر قزوین قرار دارد،  این مجموعه توسط یکی از بزرگان ترکمانیه به نام «آقاسی» بنا شد، از آنجا که حاج میرزا آقاسی، وزیر محمد شاه قاجار مدتی در این مدرسه تحصیل کرده، به مدرسه حاج میرزا آقاسی نیز مشهور بود.

در سال ۱۳۲۱ هجری قمری حاج میرزا مسعود شیخ‌الاسلام قزوینی به تجدید بنای آن پرداخت. مسجدی نسبتاً بزرگ با حیاطی کوچک جنب مدرسه ایجاد کردکه به همین مناسبت به  مسجد-مدرسه مسعودیه شهرت یافت. حاج میرزا مسعود شیخ الاسلام قزوینی در سال 1328 هجری قمری به جرم طرفداری از محمدعلی شاه قاجار، توسط انقلابیون مشروطه‌خواه به قتل رسید.

حیاط اصلی مدرسه به شکل هشت ضلعی است و بیش از ۳۰ حجره‌ در یک طبقه اطراف آن را فراگرفته و تمام حجره‌ها به جز حجره‌های ضلع شمالی، دارای ایوانچه مزین به رسمی‌بندی و کاشی‌کاری است و در ضلع شرقی، مقابل ایوان ورودی، ایوان دیگری دیده می‌شود که  دو ستون در جلو دارد و در پس آن فضای گنبدداری است.

این مجموعه  وسیع دارای مساحت 3 هزار و 716 متر مربعی است که  قسمت مسجد با آجر ساخته شده و پوشش طاق‌های آن نیز آجری و عاری از هرگونه تکلفات است؛ و ساختمان مدرسه نیز به طور کامل از آجر بوده و با گچ  بندکشی شده است، درب ورودی مدرسه از جانب غربی است و پهلوی آن درب دیگری قرار دارد که  به حیاط کوچک مدرسه و به مسجد راه دارد.

مسجد شيخ الاسلام به صورت شبستاني با ستون هاي سنگي ساخته شده و داراي محراب کاشيکاري شده است. پوشش مسجد طاق و تويزه آجري است.

  در سال 1328 هجری قمری هنگام  ورود انقلابیون گیلان به قزوین چند تن از مجاهدین گیلانی و ارمنی بانی مدرسه را به جرم طرفداری از محمد علی میرزا در خانه‌اش کشتند، اما گفته شد قتل میرزا مسعود برای ربودن جعبه یا صندوقچه جواهرات او بوده است و آرامگاه او در ضلع غربی حیاط پیغمبریه قرار دارد.

در حال حاضر این مجموعه همچون دیگر مدارس علمیه فعال شهر به فعالیت خود ادامه می‌دهد و نمادی زنده از شهر دارالمؤمنین است که محل تحصیل جمعی از طلاب محسوب می‌شود و قسمت مسجد نیز همچنان محل برگزاری نماز جماعت است.

اگر بخواهیم به موقعیت دقیق جغرافیایی این مسجد- مدرسه اشاره کنیم در انتهای کوچه‌ای پهن و بن بست کوتاهي در جانب شرقی خیابان شهدا (خیابان سپه) واقع شده است. خیابان شهدا به عنوان نخستین خیابان کشور نیز به تنهایی یک جاذبه گردشگری منحصر به فرد محسوب می‌شود.

بنای مسجد- مدرسه‌ شیخ الاسلام در سال 1321 هجری قمری توسط میرزا مسعود شیخ الاسلام قزوینی ساخته شد و به بنای مدرسه‌ای قدیمی مربوط به دوره‌ قبل، الحاق شده است. مجموعه‌ بنای مسجد- مدرسه‌شیخ الاسلام به شماره‌ 1335 در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است.

مدرسه شيخ‌الاسلام از مدارس بلندمدت حوزه علميه قزوين و تحت پوشش قوانين حوزه‌هاي علميه قم و داراي مجوز سطح يك تا سه است و در حال حاضر طلاب قزوين بعد از گذراندن مقدمات در اين مدرسه ساکن شده و ادامه تحصيل مي دهند، اين مدرسه داراي 24 حجره، پنج مدرس با 104 نفر طلبه در پنج پايه 6 تا 10و 65 نفر درس خارج خوان در فقه و اصول مشغول تحصيل هستند.

از آنجایی که در این پهنه مینودری تا چشم کار می‌کند، بنای زیبای تاریخی به جا مانده از نسل های مختلف وجود دارد از هر کدام این بناها که سخن به میان می آید،  جز فرصتی برای بازدید از آن ها واژه ای نمی تواند حق مطلب را ادا کند. بهتر آن است که به چشم ببینیم و به جان و دل از زیبایی‌های تکرار نشدنی  این میراث ارزشمند لذت ببریم. تمام بناهای تاریخی یادگار مردمانی است که روزگاری خوش و ناخوش را در آن گذرانده اند. چه بسا که از ما نیز این بناها تنها به یادگار بماند. مسجد- مدرسه شیخ الاسلام نیز یکی از بناهایی است که نه تنها جنبه علمی و مذهبی دارد؛ بلکه فضایی دیدنی و تاریخی است که می توانید در فرصتی مناسب از آن بازدید به عمل آورد.