جمعه ۱۴۰۰/۱۰/۰۳

پیام شهر از محله باغ دبیر قزوین گزارش می دهد؛

برف سپید روزگار بر گیسوان محله باغ دبیر

چند سالی است که به این محله آمده ایم. محله ای که نه می توان گفت قدیمی است و نه مدرن. محله ای که از نظر شهرسازی پیچیدگی خاص خود را دارد. البته ریشه و پیشینه آن قدمت زیادی دارد؛ اما به دلیل ساخت و ساز ها و بازسازی های صورت گرفته در سال های اخیر بافت قدیمی آن کم رنگ شده و شکل مدرنیته به خود گرفته است.

 باغ دبیر محله ای است که روزها و ساعت های زیادی را در آن گذرانده ام. هم پویاست و هم آرامش عمیقی در کوچه های آن جاری است. از همان زمان که دفتر هفته نامه پیام شهر به محله باغ دبیر منتقل شده من شناخت بیشتری از این محله پیدا کرده ام. هربار که به دفتر نشریه می آیم با دقت بیشتری به کوچه ها، خیابان اصلی، شهروندان این محله و حال و هوای آن نگاه می کنم.  محله ای که علاوه بر نشاط و جریان زندگی در آن می توان شاهد بافت قدیمی، خانه های ویلایی زیبا، درختان خرمالویی که پاییزِ باشکوه را نارنجی تر کرده است. بوته های انگوری که در فصل تابستان بر روی دیوار خانه ها دانه های یاقوت خود را به نمایش گذاشته و حضور پیر مردان و زنانی که نشان از گذر عمر بر تار و پود این محله دارند.

نام محله باغ دبیر ریشه در آن دارد که قدیم تر ها تمام این محله باغ بوده است، باغهای آقای دبیر الممالک یا همان دبیرسیاقی، که تقریبا در دهه 30 فرماندار وقت قزوین بودند. کل این املاک که از اواسط خیابان باغ دبیر شروع می شد و  تا دروازه تهران قدیم ادامه داشت متعلق به خاندان دبیرسیاقی بود.

قدیمی تر ها می گویند که یک نهر آب هم از بالای شهر در این باغ ها روان بود؛ در وسط خیابان باغ دبیرکنونی. گویا رودخانه پر آب و پر آوردی بوده که از کوههای باراجین به سمت شهر جریان داشت، البته اسناد و سوابق موجود نشان می دهند که دو رودخانه دیگر هم در این محدوده وجود داشته که از آب آن ها گاهی برای مصارف خانگی، حمام های عمومی و خزینه ها، پرکردن آب انبار ها نیز استفاده میشده است. ضمن این که باغستان های این محدوده  هم از این رودخانه ها تغذیه می کردند.  قدیمی های محله باغ دبیر می گویند که در این محله آب انبارهای زیادی هم وجود داشته از جمله آب انبارهای حمداله مستوفی یا به قول قزوینی ها همان گنبد دراز ، صندوقچهساز،  میدانگاه و... .

 انگور و بادام زیادی در باغ های این محدوده تولید می شده و روزگار حال و هوای بهتری برای مردمان قزوین به ارمغان می آورد. به مرور زمان که سایه سیاه خشکسالی بر سرباغ های قزوین افتاد، همان زمانی که باغداران تصمیم گرفتند از شغل باغداری فاصله گرفته و زمین های خود را به قطعات کوچک تر تقسیم کنند و بفروشند، گویا همه چیز تغییر کرد و باغستان آقای دبیر سیاقی به باغ دبیر تبدیل شد.

 مغازههایی که الان در این محله وجود دارد،  مسکونی بودند که در حال حاضر کاربری آن ها به  تجاری تغییر کرده است. همین موضوع موجب شد که ساخت و ساز رونق بگیرد، بخش اعظمی از باغ ها از بین بروند، خانه های ویلایی تبدیل به آپارتمان هایی شود که حال قدیمی ها در آن خوش نیست وبرایشان این خانه ها حکم انحصار را دارد. به هر حال برای پدرانمان که در خانه های بزرگ و حیاط دار با دار و درخت ،  حوض و هوای خوب زندگی را گذرانده اند، زندگی در این خانه های آپارتمانی کوچک که فضای دلگیری دارند، دشوار است.

محله باغ دبیر به نام مطهر امام زاده بی بی شهربانو(ع) و امام زاده علی (ع)  نیز مزین است. مردمان این محله در سایه سار این دو بزرگوار سختی و آسانی روزگار را پشت سر گذاشته اند؛ اگرچه محله های قدیمی قزوین طلایه دار اصالت و فرهنگ این شهر مینودری هستند، اما نمی توان از سیر تغییر و تحول در این محله ها چشم پوشی کرد. با گذر زمان هر روز این محله ها تغییرکردند و نوع مشکلات و مسائل آن ها نیز به مراتب تغییر کرده است.

اوضاع این خیابان در مقایسه با برخی از مناطق سطح شهر خوب است. اما مردم این محدوده از اجرای طرح توسعه خیابان شهید انصاری ناراحت هستند و گلایه دارند. بافت فرسوده این محله هم مشکلاتی را به همراه دارد که نمی توان از آن چشم پوشی کرد.  ترافیک و کم عرض بودن خیابان دوطرفه باغ دبیر نیز برای شهروندان و ساکنان این محدوده مشکلاتی را ایجاد کرده است.

 

ساماندهی باغ دبیر نیازمند همکاری شهروندان و ساکنان محله با مجموعه مدیریت شهری

اصغر بهنام زاده مدیرمنطقه یک شهرداری قزوین درباره وضعیت بافت فرسوده محله باغ دبیر به پیام شهر می گوید: اگرچه بافت این محله فرسوده است و نیازمند حفظ و احیا می باشد، اما نمی توان از عدم توان ساکنان برای نوسازی این بافت چشم پوشید.

وی ادامه می دهد: از همین رو ضوابطی در شهرداری مبتنی بر ارائه تخفیفات  به ساکنان  این محله برای مرمت و نوسازی وجود دارد که شهروندان می توانند با بهره گیری از آن نسبت به حفظ و احیای این بافت فرسوده اقدام کنند.

این مسئول درباره وضعیت دستفروشان این محله توضیح داده و بیان می کند: حضور دستفروشان در حاشیه معابر به عنوان یک معضل اصلی در سطح شهر شناخته می شود که مدت ها است مجموعه مدیریت شهری برای این موضوع تدابیری اندیشیده و برنامه ریزی شکل گرفته است.

او می افزاید : ایجاد بازارچه های محلی و روز بازار ها می تواند یک روش مناسب برای ساماندهی دستفروشان در سطح شهر باشد که مستلزم همکاری و تعامل دستفروشان و شهروندان با مجموعه مدیریت شهری است. البته باید مجموعه مدیریت شهری نیز توجه بیشتری به این موضوع داشته باشد.

مدیر منطقه یک شهرداری قزوین  با اشاره به این موضوع که بسیاری از شهروندان در خصوص وضعیت آسفالت معابر و سنگفرش پیاده رو ها معترض هستند؛ تصریح می کند که درخصوص پیادهروسازی برای محله باغ دبیر، طرح پیاده رو سازی محور مذکور موجود است و درصورت تأمین اعتبار  وارد فاز اجرایی می شود.

بهنام زاده عنوان می کند: درخصوص  قدمت  محله باغ دبیر، با توجه به  این که  تمام سطح این محله به دلیل قدمت دارای بناهای  تاریخی، فرهنگی و مذهبی است، از همین رو مجموعه مدیریت شهری براساس میزان وظایف و اختیارات در سال های گذشته و با توجه به اولویت های موجود،  نسبت به مرمت،  بهسازی و تأمین دسترسی آن ها اقدام  نموده که این روند درصورت حصول توافق با سایر دستگاه های مربوطه ادامه خواهد داشت.

*** 

از باغستان دبیرسیاقی یک خیابان سرد و بی روح خاکستری با خانه های گرد و غبار دیده ای به جا مانده که دل مردمانش هنوز به عشق این دیار مینودری می تپد. فراز و نشیب این زندگی همواره همراه انسان هاست و اهالی محله دبیر الممالک هم این بالا و پایین روزگار را دیده اند. مردمانی که از نسل به نسل از روزهای سبز و مفرح قدیم عبور کرده اند و اکنون در این خیابان های غبار آلود و خاکستری روزگار می گذرانند.

اگرچه درختان این باغ ها از بین رفته و جای خود را به زندگی مدرن شهری داده؛ اما هنوز هم رنگ و بوی زندگی شیرین گذشتگانمان در کوچه پس کوچه های محله باغ دبیر وجود دارد. هنوز هم می توان جریان عشق را در آن نظاره کرد. می شود عطر بوی  قدیم را در بناهای به جا مانده از پدرانمان استشمام کرد.

وضعیت محله باغ دبیر که یکی از محله های قدیمی و پر سکنه قزوین است بررسی شد. اوضاع محله باغ دبیر به روایت شهروندان آن به نسبت سایر محلات جنوبی شهر بهتر است. نه این که مشکلی وجود نداشته باشد نه! اما مجموعه مدیریت شهری نیز برای رفع مسائل و مشکلاتی که در حال حاضر وجود دارد تدابیری اندیشیده و برنامه ریزی انجام داده است.

امید است که به زودی مشکلات این محله رفع شود تا  حال و روز آن را هر روز بهتر از گذشته تماشاگر باشیم. محله باغ دبیر نیز به عنوان یک مسیر و ظرفیت گردشگری از جایگاه والایی برای شهر برخوردار است. از همین رو باید از آن حفاظت و سیانت کنیم. ابنیه تاریخی موجود در این محله می تواند زمینه حضور گردشگران درآن را فراهم کند که در عرصه های مختلف فرهنگی اقتصادی و اجتماعی آن مؤثر خواهد بود.

تصاویر مرتبط