هفته نامه اطلاع رسانی شهرداری قزوین

شاید سیاست‌زده

مدیرکل سیاسی، امنیتی و تقسیمات کشور استانداری قزوین با بیان اینکه اندیشمندان، سیاست را تدبیر مصلحت‌اندیشانه امور جامعه می‌دانند، به پیام شهر می‌گوید: سیاست‌زدگی به معنای چهره سیاسی بخشیدن به تمام پدیده‌های اجتماعی و مدنی و به تعبیر دیگر صفر و یک دیدن همه چیز است.

اسداله حمزه‌ئی می‌افزاید: با این تعاریف شاید در دیگر استان‌ها سیاست‌زدگی وجود داشته‌باشد.

او، بی‌توجهی به قدرت اجتماعی و اهمیت دادن بیش از اندازه به قدرت سیاسی را از علل سیاست‌زدگی می‌داند و اضافه می‌کند: فراگیر شدن خودمحوری و خودبرتربینی، تشدید حب و بغض‌ها و تلاش در راستای تخریب طرف مقابل بخش دیگری از علل سیاست‌زدگی است.

این مسئول نهادینه شدن سیاست‌زدگی را زمینه‌ساز تخریب هنجارها و ارزش‌های حاکم بر جامعه، ترویج بی‌اخلاقی و حتی بداخلاقی، اخلال در روند اجرای امور جاری جامعه یا استان و همچنین دلسردی کارگزاران آن در خدمت به مردم عنوان می‌کند.

حمزه‌ئی ادامه می‌دهد: سیاست‌زدگی می‌تواند در تمام حوزه‌ها از جمله انتصابات وجود داشته‌باشد؛ به طوری که ممکن است مدیران را در انتخاب افراد شایسته یا حذف افراد غیرشایسته در تمام دستگاه‌های دولتی، نهادها و شرکت‌های خصوصی دچار مشکل کند.

او می‌گوید: هر زمان سیاست به سیاست‌زدگی تبدیل شود منجر به عقب‌ماندگی یک جامعه یا استان خواهد شد یا دست‌کم امکان توسعه همه‌جانبه در آن را سلب می‌کند که در نهایت مردم از این روند متضرر شوند.

مدیرکل سیاسی استانداری خاطرنشان می‌کند: تبعات سیاست‌زدگی در تمام حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بروز می‌یابد چه اینکه تمام حوزه‌ها به یکدیگر درآمیخته هستند که مسئول این وضعیت، همه خود ما هستیم.

حمزه‌ئی تصریح می‌کند: اگر همه ما نگاه خود را تغییر دهیم و مسائل مختلف از جمله مسائل اجتماعی و صنفی را با دید سیاسی ننگریم و به خود اجازه ندهیم هر کاری برای ما تعریف سیاسی داشته باشد، به طور قطع این مشکل برطرف می‌شود که در این راستا آموزش سیاسی و ارتقای سطح آگاهی مردم و تقویت نهادهای مدنی به ویژه احزاب و انجمن‌های صنفی ضرورت دارد و رسانه‌های جمعی به عنوان نمایندگان افکار عمومی می‌توانند در کم کردن سیاست‌زدگی نقش بسزایی داشته باشند.

بیماری جهان سومی

یک مدرس دانشگاه هم در این باره به پیام شهر می‌گوید: از یک منظر سیاست‌زدگی، معلول نبود تفکیک ساختاری است و ممکن است در پی آغشتگی تمام امور به سیاست پدید آید که در این حالت به تمام حوزه‌های موجود در جامعه از دریچه سیاسی نگاه می‌شود و این خود می‌تواند منجر به آسیب به این حوزه‌ها شود.

علی احمدی بیان می‌کند: ممکن است در فضای سیاست‌زده، برای مثال  در حوزه بهداشت، سیاسی عمل کرده و پیرو ایدئولوژی خاصی تصمیم‌گیری کنیم، درحالی‌که بهداشت و سلامت عمومی جامعه، اگرچه جدا از سیاست نیست؛ اما امری کاملا تخصصی است.

او می‌افزاید: اگر سیاست‌زدگی را از این منظر تفسیر کنیم، من هم با این نظر که استان قزوین یک استان سیاست‌زده است موافقم که البته این مشکل مختص قزوین هم نیست و معمولا جوامع جهان سوم را درگیر خود کرده‌است.

این فعال سیاسی اضافه می‌کند: اما مهمترین عاملی که این معضل را به وجود آورده، نبود تفکیک ساختاری و مدیریتی است.

احمدی بیان می‌کند: این امر به خصوص در شهرهایی مشهودتر است که از رونق  به نسبت مناسبی هم برخوردارند؛ چون افراد با ورود به حوزه‌هایی که سیاسی نیستند، از قدرت و در نهایت از منفعت بیشتری برخوردار می‌شوند و همین امر فضای شهر را سیاست زده می‌کند.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان می‌کند: قزوین از ظرفیت‌هایی برخوردار است که در کنار محاسن آن، معایبی هم ایجاد کرده و رونق مناسب تجاری، امکانات شهری و نزدیکی به پایتخت، موقعیت ژئوپلیتیک، صنعت، گردشگری و بسیاری از این موارد ظرفیت‌هایی هستند که احتمال سیاست‌زدگی دارد.

* فقدان احزاب ریشه دار

یک جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی در قزوین هم با تایید حرف استاندار پیشین، آن را بجا می‌خواند.

کریم تفضلی با بیان اینکه سیاست به مفهوم خاص آن باید حاوی سیاست‌گذاری و راهبرد باشد، به «پیام شهر» می‌گوید: از آنجا که احزاب ریشه‌دار و شناسنامه‌دار در جامعه ما شکل نگرفته و افراد بسته به منافع و موقعیت خود حتی به صورت فصلی در فعالیت‌های سیاسی وارد می‌شوند، شیوه سیاست‌ورزی در جامعه ما دچار آفت است که همین آفت، سیاست‌زدگی را رقم می‌زند.

او این وضعیت را ناشی از تهی شدن سیاست از سیاست‌گذاری می‌داند و ادامه می‌دهد: جامعه هنوز توده‌ای، قبیله‌ای و ریش‌سفیدی است؛ بنابراین خرد جمعی و حزبی که در آن فعالان سیاسی دور هم بنشینند و افراد را بر اساس شناخت  رشد دهند وجود ندارد که همین موجب سیاست‌زدگی است.

این مدرس دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) تصریح می‌کند: در سطح جامعه نیز فاقد ثبات دیدگاهی در جناح‌ها هستیم که حاصل بی‌ثباتی شرایط اجتماعی است و سیاست‌زده نشدن برای کسانی که می‌خواهند در مسیر و عقاید خود ثابت‌قدم بمانند، پرهزینه است که همین موارد نیز بر سیاست‌زدگی می‌افزاید.

به گفته او، در حال حاضر، سیاست صرفا جنبه ابزاری برای رسیدن به اهداف و منافع شخصی دارد و به آن به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن استان به پیشرفت نگریسته نمی‌شود.

این جامعه‌شناس با اشاره به سبقه تاریخی این آسیب خاطرنشان می‌کند: در اوایل تبدیل شدن قزوین به استان، چیدمانی صورت گرفت و افراد کوشیدند از کیان استانداری حمایت کنند؛ اما از‌آنجاکه استانداران بیش از حد تغییر کردند و  جناح‌های سیاسی از آن‌ها خواسته‌هایی داشتند که استانداران قادر به انجام آن نبودند، این موضوع در کنار مسائل دیگر، در سیاست‌زدگی قزوین مزید بر علت شد.

تفضلی با اشاره به سیاست‌زدگی در سطح مردم اضافه می‌کند: بی‌تفاوتی عام مردم نسبت به اتفاقات استان بر دلایل سیاست‌زدگی استان افزوده‌است؛ اما علاوه بر آن، مسئولان نیز موظف هستند کاری کنند تا دست کم دستگاه‌ها که برنامه‌ها، وظایف و اهداف خود را دارند مصون از سیاست‌زدگی باشند.

او ادامه می‌دهد: در جایی مانند تبریز که جنبه قومیتی آن پررنگ است، افراد متمول برای پر کردن خلاهای جامعه و جلوگیری از نفوذ سیاست‌بازان تلاش می‌کنند و این موضوع مانع از سیاست‌زدگی زیاد می‌شود؛ اما شهرهایی مانند قزوین، قم، مشهد، شیراز، اهواز و جنوب کشور بسیار دچار تلاطمات سیاسی هستند؛ با این حال استانی مانند لرستان با وجود قومیت‌هایی که دارد، فاقد انسجام سیاسی است.

تفضلی خاطرنشان می‌کند: همچنین نزدیکی قزوین به پایتخت سبب شد سیاست‌زدگی از همان ابتدا بیشتر گریبانگیر این استان شود که در البرز و زنجان نیز مشهود است؛ ضمن اینکه  چنین آسیبی پیش از انقلاب هم در گروه‌ها، احزاب و جریان‌های سیاسی قزوین موجود بوده و زمینه سیاسی‌کاری را فراهم کرده‌است.

به اعتقاد این مدرس دانشگاه، علت اصلی سیاست‌زدگی قزوین، تعدد قومیت‌های زبانی و فرهنگی این استان کوچک و ستیز جناح‌های سیاسی از گذشته در قزوین است؛ ضمن اینکه از ایتدا پایه‌گذاری جناح‌ها در آن مناسب نبود.

تفضلی با اشاره به اهمیت سواد علمی و اجتماعی در حوزه سیاست، بر اهمیت تشکیل و تقویت احزاب شناسنامه‌دار و شناخته شده، لزوم نگاه مثبت حاکمیت به احزاب و نیز آموزش سیاسی صحیح به افراد در سطح عام و مدیران تاکید می‌کند.

 

***

اگر سیاستی که قرار است عدالت را به پایین‌ترین لایه‌های جامعه برساند، به واسطه نبود نظارت‌های اجتماعی و حزبی تبدیل به منفعت‌گرایی شود و استان را بیش از پیش اسیر سیاست‌زدگی کند، دود آن بیش و پیش از هر کسی به چشم مردم خواهد رفت؛ از این رو لازم است دولت با توجه بیشتر به احزاب و آموزش دادن به مردم، آنها را تقویت کند و مردم نیز آموزش ببینند و از حقوق خود آگاه شوند تا نظارت همگانی بر فعالیت سیاسیون، بیشتر شود.